درسنامه و تمرین: اسم تفضیل
غالباً جمع اسم تفضیل بر وزن «أفاعل» است؛ مثال: إِذا مَلَكَ الْأَراذِلُ هَلَكَ الْأَفاضِلُ. (أراذل جمع أَرْذَل و أفاضل جمع أفضل است).
هرگاه بعد از اسم تفضیل حرف جرّ «مِنْ» بیاید، (أَفْعَلُ مِنْ)، معنای «برتر» دارد؛ مثال: هذا أَكْبَرُ مِنْ ذاكَ. (این از آن بزرگ‌تر است.)
و هرگاه اسم تفضیل مضاف واقع شود معنای «برترین» دارد؛ مثال: سورَةُ الْبَقَرَةِ أَكبَرُ سُورَةٍ فِي الْقُرآن. (سوره بقره بزرگترین سوره در قرآن است.)
اخْتَبِرْ نَفْسَكَ: تَرجِمِ الْأَحاديثَ التَّالِيَةَ، ثُمَّ ضَعْ خَطّاً تَحتَ اسْمِ التَّفضيل.
١- سُئِلَ رَسُولُ اللهِ: مَنْ أَحَبُّ النَّاسِ إِلَى اللَّهِ؟ قَالَ: أَنفَعُ النَّاسِ لِلنَّاسِ.
٢- أَحْسَنُ زِينَةِ الرَّجُلِ السَّكِينَةُ مَعَ إِيمَانٍ.
٣- أَفْضَلُ الْأَعْمالِ الْكَسْبُ مِنَ الْحَلَالِ.
دو کلمه «خَيْر» و «شَرٌّ» علاوه بر اینکه به معنای «خوبی» و «بدی» هستند می‌توانند به معنای اسم تفضیل نیز بیایند؛ در این صورت، معمولاً بعد از آن حرف جر «من» است یا به صورت «مضاف» می آید؛ مثال:
خَيْرٌ مِنَ الْخَيْرِ فَاعِلُهُ، وَ أَجْمَلُ مِنَ الْجَمِيلِ قَائِلُهُ. (بهتر از خوبی انجام دهنده‌اش است و زیباتر از زیبا گوینده‌اش میباشد.)
شَرُّ النَّاسِ مَنْ لا يَعْتَقِدُ الْأَمَانَةَ وَ لا يَجْتَنِبُ الْخِيانَةَ. (بدترین مردم کسی است که پایبند به امانت نباشد و از خیانت دوری نکند.)
خَيْرُ الْأُمورِ أَوْسَطُهَا. (بهترین کارها میانه‌ترین آنهاست.)
اخْتَبِرْ نَفْسَكَ: تَرْجِمِ الْعِباراتِ التَّالِيَةَ.
١- ... رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ.
٢- لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرُ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ.
٣- شَرُّ النَّاسِ ذُو الْوَجْهَيْنِ.
٤- خَيْرُ إِخْوَانِكُم مَنْ أَهْدِى إِلَيْكُم عُيُوبَكُم.
پاسخ و حل تشریحی درسنامه اسم تفضیل درس اول عربی یازدهم انسانی
سلام بچه‌ها! یکی از مباحث شیرین و کاربردی عربی، «اسم تفضیل» هست که برای مقایسه کردن به کار می‌ره. اسم تفضیل معادل صفت «-تر» (تفضیلی) و «-ترین» (عالی) در فارسیه.
**چطور اسم تفضیل رو بشناسیم؟**
1. **ساختار «أفعَل مِن» (به معنی «-تر از»):** وقتی می‌خوایم دو چیز رو با هم مقایسه کنیم، از این ساختار استفاده می‌کنیم. مثال: `هذا أَكْبَرُ مِنْ ذاكَ.` (این از آن **بزرگ‌تر** است.)
2. **ساختار «أفعَل + اسم» (به معنی «-ترین»):** وقتی می‌خوایم یه چیز رو در بین یک گروه بسنجیم و بگیم «ترین» هست، اسم تفضیل رو به یک اسم دیگه اضافه (مضاف) می‌کنیم. مثال: `سورَةُ الْبَقَرَةِ أَكبَرُ سُورَةٍ.` (سوره بقره **بزرگترین** سوره است.)
**حل تمرین اول:**
1. **ترجمه:** از پیامبر خدا (ص) پرسیده شد: محبوب‌ترین مردم نزد خدا کیست؟ فرمود: سودمندترین مردم برای مردم.
* **اسم‌های تفضیل:** **أَحَبُّ** (محبوب‌ترین)، **أَنفَعُ** (سودمندترین)
2. **ترجمه:** بهترین زینت انسان، آرامش همراه با ایمان است.
* **اسم تفضیل:** **أَحْسَنُ** (بهترین)
3. **ترجمه:** برترینِ کارها، کسب درآمد از راه حلال است.
* **اسم تفضیل:** **أَفْضَلُ** (برترین)
**نکته مهم: «خیر» و «شرّ»**
این دو کلمه استثنا هستن و بدون اینکه بر وزن «أفعل» باشن، معنی اسم تفضیل (بهتر/بهترین و بدتر/بدترین) میدن. مثلاً:
* `خَيْرُ الْأُمورِ`: **بهترینِ** کارها
* `شَرُّ النَّاسِ`: **بدترینِ** مردم
* `خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ`: **بهتر از** هزار ماه
**حل تمرین دوم:**
1. **ترجمه:** پروردگارا! ایمان آوردیم، پس ما را بیامرز و به ما رحم کن و تو **بهترینِ** رحم‌کنندگانی.
2. **ترجمه:** شب قدر **بهتر از** هزار ماه است.
3. **ترجمه:** **بدترینِ** مردم، شخص دوروست.
4. **ترجمه:** **بهترینِ** برادران شما کسی است که عیب‌هایتان را به شما هدیه دهد.
